Standardy ochrony małoletnich

 

Standardy ochrony małoletnich

w Powiatowym Zespole Szkół i Placówek Specjalnych

ul. Jagiellońska 69 w Legionowie

 

Preambuła

„Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez personel placówki jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Członkowie personelu placówki traktują dziecko z szacunkiem oraz uwzględniają jego potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przez członków personelu wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Personel placówki, realizując te cele, działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych danej placówki oraz swoich kompetencji”.

 

Podstawy prawne:

• Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991r. Nr 120, poz. 526 z późn. zm.)
 

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.)
 

• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359)

• Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1606).

• Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 31 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1249).

• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1138 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1375 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.) -art. 23 i 24

• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 z późn. zm.).

 

Słowniczek pojęć

§ 1.

1. Personelem lub członkiem personelu jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej a także wolontariusz i stażysta.

2. Dzieckiem jest każda osoba do ukończenia 18. roku życia.

3. Opiekunem dziecka jest osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny. W myśl niniejszego dokumentu opiekunem jest również rodzic zastępczy.
4. Zgoda rodzica dziecka oznacza zgodę co najmniej jednego z rodziców dziecka. Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny.

4. Krzywdzenie dziecka – popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym pracownika placówki, lub zagrożenie dobra dziecka, w tym jego zaniedbania czy stosowanie cyberprzemocy.

5. Przemoc fizyczna – wszelkiego rodzaju działanie wobec dziecka, które powoduje urazy na jego ciele, itp. bicie, szarpanie, popchanie itp.

6. Przemoc emocjonalna – naruszanie godności osobistej, wyrządzonej szkody psychicznej poprzez wyzywanie, warunkowanie miłości, emocjonalne odrzucenie, zastraszanie, nieposzanowanie potrzeb, nadmierne wymagania w stosunku do wieku i możliwości psychofizycznych i rozwojowych dziecka.

7. Wykorzystanie seksualne – obejmuje każde zachowanie osoby, które prowadzi do seksualnego zaspokojenia kosztem dziecka.

8. Zaniedbanie – brak zaspokojenia  podstawowych potrzeb dziecka, zarówno fizycznych (itp. właściwe odżywianie, ubranie, ochrona zdrowia, edukacja, jak i psychicznych (poczucie bezpieczeństwa, doświadczenie miłości, trosk).

9. Cyberprzemoc- przemoc z użyciem urządzeń elektronicznych, najczęściej telefonu bądź komputera. Bywa określana także jako cyberbullying, nękanie, dręczenie, prześladowanie w Internecie. Zjawisko elektronicznej agresji może przybierać różne formy: od wysłania obraźliwej wiadomości, aż po założenie komuś fałszywego konta na portalu społecznościowym.

10. Osoba odpowiedzialna za Internet to wyznaczony przez Dyrektora PZSiPS w Legionowie członek personelu, sprawujący nadzór nad korzystaniem z Internetu przez dzieci na terenie placówki oraz nad bezpieczeństwem dzieci w Internecie.

11. Osoba odpowiedzialna za Politykę Ochrony Dzieci przed krzywdzeniem to wyznaczony przez Dyrektora PZSiPS w Legionowie członek personelu sprawujący nadzór nad realizacją Polityki ochrony dzieci przed krzywdzeniem w placówce.

12. Dane osobowe dziecka to wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka.

13. Placówka – Powiatowy Zespół Szkół i Placówek Specjalnych ul. Jagiellońska 69 w Legionowie. W skład Zespołu wchodzi : Przedszkole Specjalne, Szkoła Podstawowa Specjalna oraz Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy. PZSiPS dalej określany jest słowem Placówka.

14. Zespół interwencyjny - zespół powołany przez Dyrektora PZSiPS w Legionowie w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka, składający się z m.in. pedagoga szkolnego, psychologa, wicedyrektora szkoły, wychowawcy klasy lub wychowawcy grupy przedszkolnej oraz innych osób, których dotyczy dany problem. Zespół interwencyjny dalej zwany jest zespołem.

 

Rozdział I

Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci

§ 2

1. Personel placówki posiada wiedzę dotyczącą czynników ryzyka krzywdzenia dzieci i w  ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na ewentualne ich występowanie.

2. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka członkowie personelu Placówki podejmują działania zmierzające przeciwdziałaniu krzywdzenia niezwłocznie informując Dyrektora Placówki o zaistniałych czynnikach ryzyka. Dyrektor Placówki podejmuje kolejne działania w tym zakresie powołując zespół interwencyjny.

3. Zespół interwencyjny monitoruje sytuację i dobrostan dziecka.

 

Rozdział II

Zasady rekrutacji personelu (pracowników/współpracowników/wolontariuszy/stażystów/praktykantów)

§ 3.

1. Rekrutacja członków personelu placówki odbywa się zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i zasadami bezpiecznej rekrutacji personelu.

2. Pracodawca pozyskuje informacje o kandydacie  z Krajowego Rejestru Karnego (KRK) oraz sprawdza, czy dane kandydata ubiegającego się o pracę w placówce lub współpracę z nią nie figurują w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (RSPTS).
 

Rozdział III

Zasady bezpiecznych relacji pomiędzy personelem  placówki a dziećmi (pracownikami/współpracownikami/wolontariuszami/stażystami/praktykantami)

§ 4.

1. Personel zna i stosuje zasady bezpiecznych relacji personel–dziecko ustalone w placówce.

2. Zasady bezpieczeństwa relacji personel placówki – dziecko dostosowane są do specyfiki funkcjonowania placówki i dotyczą następujących obszarów:

1. Kontakt fizyczny z dzieckiem – przykładowe formy kontaktu, to pomoc w czynnościach związanych ze spacerem, zajęciach sportowo – rekreacyjnych, pomoc przy czynnościach higienicznych, reagowanie na potrzeby emocjonalne szczególnie dziecka młodszego. Kontakty tego typu powinny mieć miejsce najlepiej w obecności osób trzecich, w przestrzeniach otwartych, co w razie wątpliwości służyć powinno ich obiektywizacji.
2. Stanowcze interwencje wychowawcze prowadzone w bezpiecznym kontakcie fizycznym są dopuszczalne w sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia dziecka dotyczących:

- konfliktów pomiędzy podopiecznymi ( rozdzielanie zwaśnionych stron konfliktu, powstrzymywanie)

- działań z zakresu pomocy przedmedycznej (działania ratunkowe związane z udzielaniem pierwszej pomocy)

- zagrożenia lub paniki spowodowanej czynnikami zewnętrznymi (pożar, intensywne zjawiska atmosferyczne, niebezpieczne zachowania osób trzecich itp.)

- agresji skierowanej na nauczyciela (w celu zapewnienia bezpieczeństwa dziecku i osobie dorosłej oraz zabezpieczenia otoczenia),

- autoagresji (w celu zapewnienia bezpieczeństwa dziecku).

c)  Kontakt i stosowanie wzmocnień pozytywnych podczas pracy zgodnej

 z pozytywnym  nurtem Stosowanej Analizy Zachowania (terapia behawioralna)

3. Niedopuszczalne są intencjonalne zachowania wzbudzające poczucie zagrożenia

lub noszące znamiona:

- przemocy fizycznej (np. popychanie, uderzanie, wykręcanie rąk, duszenie, kopanie, szarpanie, spoliczkowanie, etc…)

- erotyzowanie relacji ( flirt, dwuznaczny żart, rozmowa, niestosowne ubranie)

- seksualizacja relacji (obcowanie płciowe i inne czynności seksualne, niestosowne ubranie))

4. Komunikacja werbalna pozbawiona wykraczających poza kulturowo przyjęte i akceptowane formy pozytywnych relacji, pozbawiona akcentów wrogich, arogamcko-agresywnych, złośliwych, ironicznych, wulgarnych nie może:

- wzbudzać w dziecku poczucia zagrożenia (groźby, wyzwiska, krzyk)

- obniżać, niszczyć poczucia wartości (np. wyzwiska, krzyk, negatywne ocenianie, reakcje nieadekwatne do sytuacji, wzbudzanie poczucia winy)

- upokarzać (publiczne wyszydzanie, naigrywanie się, ośmieszanie)

- naruszać granic (nie zachowywanie odpowiedniego dystansu, obcesowości, podteksty o charakterze erotycznym).

5. Równe traktowanie polegające na obdarzaniu taką samą troską i uwagą wszystkich dzieci oznacza, że niedozwolone jest:

- wyłączenie skupienia uwagi na wybranych dzieciach z jednoczesnym ignorowaniem potrzeb innych,

- nieuzasadnione dawanie przywilejów tylko wybranym i pozbawianie ich pozostałym,

- nierówne i niesprawiedliwe przydzielanie zadań – nieadekwatne do możliwości i wieku,

- zwalnianie z wykonywania obowiązków – w nieuzasadnionych sytuacjach,

- godzenie się, brak reakcji na nieformalną hierarchię grupową,

- dominacja w grupie przez negatywne jednostki, ustalenie przez nie i wdrażanie nieformalnych zasad,

- przyzwolenie na wykorzystanie młodszych i słabszych wychowanków przez silniejszych.

6. Kontakt bezpośredni z uczniem dopuszczalny jest tylko na terenie placówki lub poza nią w przypadku zajęć organizowanych przez placówkę (wycieczki szkolne, warsztaty, praktyki).

7. Kontakt bezpośredni z uczniem dopuszczalny jest poza placówką w przypadku Nauczania indywidualnego i zajęć rewalidacyjno-wychowawczych. Zajęcia te odbywają się w miejscu zamieszkania ucznia/wychowanka w obecności rodzica lub opiekuna.

8. Kontakty online z dzieckiem dopuszczalny jest tylko w przypadku organizacji nauczania zdalnego i możliwy poprzez platformę wskazaną przez placówkę.

9. Kontakt bezpośredni z uczniem powinien być  ściśle powiązany z wykonywaniem obowiązków służbowych, opiekuńczo-wychowawczych (np. towarzyszenie w realizowanych poza placówką ważnych dla dziecka wydarzeniach wymagających wsparcia osoby dorosłej, etc.)

10. Dokumentowanie - zapisy w dokumentacji pracy dydaktycznej i wychowawczej oraz kontakty z rodzicami (z możliwości wykonania kopii/wydruku korespondencji) odbywają się wyłącznie za pośrednictwem dziennika elektronicznego Librus.

11. Kontakt  z uczniem lub jego rodzicami odbywać się w miarę możliwości z wykorzystaniem sprzętu służbowego.

12. Niedopuszczalne jest utrzymywanie takich kontaktów celem zaspokojenia przez dorosłego własnych potrzeb społecznych lub emocjonalnych, namawiania do zachowań niezgodnych z prawem.

13. Dyscyplinowanie dziecka dopuszczalne jest w sytuacji gdy jego postawa jest niewłaściwa, sprzeczna z oczekiwaniami i/lub nieefektywna. Dyscyplina ma pobudzać do uczenia się a nie powodować krzywdę dziecka. Wiąże się ze stawianiem granic, kształtowaniem trwałego systemu wartości, adekwatnego poziomu samooceny oraz umiejętności podejmowania trafnych decyzji.

14. Niedopuszczalne są wszelkie formy dyscyplinowania mające na celu upokorzenie, poniżenie oparte na wykorzystaniu przewagi:

-fizycznej (agresja, stosowanie kar fizycznych, środków przymusowego bezpośredniego, krępowania, izolowanie; uniemożliwienie realizacji podstawowych potrzeb fizjologicznych – pozbawienie snu, pokarmu, ekspozycja na zimno, ciepło, prace fizyczne nieadekwatne do możliwości, dopuszczanie się zachowań o charakterze seksualnym),

- psychicznej (dominacja przez krzyk, groźby, wzbudzanie poczucia winy, naruszanie poczucia własnej wartości, lekceważenie potrzeb psychicznych np. bezpieczeństwa, przynależności, miłości, stymulacji wzbudzające strach i obawy o życie własne i rodziny).

 

Rozdział IV

Procedury interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka

§ 5.

1. W przypadku powzięcia przez członka personelu placówki podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone, ma on obowiązek sporządzenia notatki służbowej i przekazania uzyskanej informacji kierownictwu Placówki PZSiPS w Legionowie - Dyrektorowi lub wicedyrektorom.

2. Dyrektor po otrzymaniu informacji o podejrzeniu krzywdzenia dziecka powołuje niezwłocznie zespół interwencyjny i wskazuje przewodniczącego zespołu.

Powołanie zespołu jest obligatoryjne.

3. W przypadku, gdy podejrzenie krzywdzenia zgłosili opiekunowie dziecka, Dyrektor także powołuje zespół interwencyjny, wzywa opiekunów dziecka na spotkanie wyjaśniające, podczas którego może zaproponować opiekunom zdiagnozowanie zgłaszanego podejrzenia w zewnętrznej, bezstronnej instytucji. Ze spotkania sporządza się protokół.

§ 6.

1. Przewodniczący zespołu interwencyjnego wzywa rodziców/opiekunów prawnych dziecka, którego krzywdzenie podejrzewa oraz informuje ich o podejrzeniu.
2. Zespół interwencyjny powinien sporządzić opis sytuacji szkolnej i rodzinnej dziecka na podstawie rozmów z dzieckiem, nauczycielami, wychowawcą i rodzicami oraz osobami zgłaszającymi podejrzenie krzywdzenia dziecka.

3. Zespół przygotowuje plan pomocy dziecku.

4. Plan pomocy dziecku powinien zawierać wskazania dotyczące:

- podjęcia przez placówkę działań w celu zapewnienia dziecku bezpieczeństwa, w tym zgłoszenie podejrzenia krzywdzenia do odpowiedniej instytucji zewnętrznej;

- wsparcia, jakie placówka zaoferuje dziecku;

- skierowania dziecka do specjalistycznej instytucji pomocy dziecku, jeżeli istnieje taka potrzeba.

 

§ 7.

1. Plan pomocy dziecku jest przedstawiany przez przedstawiciela zespołu interwencyjnego  rodzicom/opiekunom ze wskazaniem współpracy przy jego realizacji.

2. Przedstawiciel zespołu informuje opiekunów o obowiązku placówki zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia dziecka do odpowiedniej instytucji (prokuratura/policja lub sąd rodzinny, ośrodek pomocy społecznej bądź przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego – procedura „Niebieskie Karty” – w zależności od zdiagnozowanego typu krzywdzenia i skorelowanej z nim interwencji).

3. W przypadku potwierdzenia występowania czynników ryzyka krzywdzenia dziecka, po poinformowaniu opiekunów - zgodnie z punktem poprzedzającym – Dyrektor Placówki  składa zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa do prokuratury/policji lub wniosek o wgląd w sytuację rodziny do sądu rejonowego, wydziału rodzinnego i nieletnich, ośrodka pomocy społecznej lub przesyła formularz „Niebieska Karta – A” do przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego.
4. Dalszy tok postępowania leży w kompetencjach instytucji wskazanych w punkcie poprzedzającym.
5. W przypadku, gdy podejrzenie krzywdzenia zgłosili opiekunowie dziecka, a podejrzenie to nie zostało potwierdzone, należy o tym fakcie poinformować opiekunów dziecka na piśmie.

 

§ 8

1. Z przebiegu interwencji sporządza się Protokół, który dołączony jest do dokumentacji sprawy.
2. Cały personel placówki i inne osoby, które w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych podjęły informację o krzywdzeniu dziecka lub informacje z tym związane, są zobowiązane do zachowania tych informacji w tajemnicy, wyłączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom w ramach działań interwencyjnych.

 

Rozdział V

Zasady ochrony danych osobowych oraz wizerunku dzieci w placówce

 

§ 9

1. Placówka zapewnia standardy ochrony danych osobowych dzieci zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

2. Placówka, uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku dziecka.

3. Wizerunek dziecka i dane osobowe uczniów są wykorzystywane w celach dokumentacji pracy pedagogicznej Placówki.

 

 § 10

1. Personelowi placówki nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) na terenie placówki bez pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego dziecka.

2. W celu uzyskania zgody, o której mowa powyżej, członek personelu placówki może skontaktować się z opiekunem dziecka celem uzyskania zgody.

3. Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do opiekuna dziecka – bez wiedzy i zgody tego opiekuna.

4. Jeżeli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda rodzica lub opiekuna prawnego na utrwalanie wizerunku dziecka nie jest wymagana.

 

§ 12.

1. Upublicznienie przez personel placówki wizerunku dziecka utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego dziecka.

2. Pisemna zgoda, o której mowa w ust. 1., powinna zawierać informację, gdzie będzie umieszczony zarejestrowany wizerunek i w jakim kontekście będzie wykorzystywany (np. że umieszczony zostanie na stronie youtube.com w celach promocyjnych).

 

Rozdział VI

Zasady bezpiecznego korzystania z Internetu i mediów elektronicznych

§ 13.

1. Placówka, zapewniając dzieciom dostęp do Internetu, jest zobowiązana podejmować działania zabezpieczające dzieci przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju. w szczególności należy zainstalować oprogramowanie zabezpieczające.

2. Na terenie placówki dostęp dziecka do Internetu możliwy jest pod nadzorem personelu placówki na zajęciach komputerowych.

3. Personel placówki ma obowiązek informowania dzieci o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu.

4. W miarę możliwości osoba odpowiedzialna za Internet przeprowadza z dziećmi cykliczne szkolenia dotyczące bezpiecznego korzystania z Internetu.

5. Placówka zapewnia stały dostęp do materiałów edukacyjnych, dotyczących bezpiecznego korzystania z Internetu przy komputerach, z których możliwy jest dostęp swobodny.

6. Osoba odpowiedzialna za internet zapewnia, aby sieć internetowa placówki była zabezpieczona przed niebezpiecznymi treściami.

Rozdział VII

Monitoring i ewaluacja poziomu realizacji standardów w placówce.

 

§ 14.

1. Dyrektor placówki wyznacza osoby odpowiedzialne za standardy ochrony małoletnich w placówce.

2. Osoba, o której mowa w punkcie poprzedzającym, jest odpowiedzialna za monitorowanie realizacji standardów ochrony małoletnich.

3. Osoby, o których mowa w pkt. 1 niniejszego paragrafu, przeprowadza wśród personelu placówki, raz na 12 miesięcy, ankietę monitorującą poziom realizacji standardów ochrony małoletnich.

4. W ankiecie członkowie personelu placówki mogą proponować zmiany standardów ochrony małoletnich.
5. Osoba, o której mowa w pkt. 1 niniejszego paragrafu, dokonuje opracowania wypełnionych przez personel placówki ankiet. Sporządza na tej podstawie raport z monitoringu, który następnie przekazuje Dyrektorowi placówki

6. Dyrektor placówki wprowadza do standardów ochrony małoletnich niezbędne zmiany i ogłasza personelowi placówki nowe brzmienie Polityki.

7. Co najmniej raz na dwa lata dokonuje się oceny standardów w celu zapewnienia ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami .

8. Wnioski z przeprowadzonej oceny należy pisemnie udokumentować.

9. Standardy ochrony małoletnich są udostępnione na stronie internetowej Placówki oraz wywieszone są w widocznym miejscu w placówce w wersji pełnej oraz skróconej, dostosowanej do małoletnich.

 

Przepisy końcowe

§ 16.

1. Standardy Ochrony Małoletnich wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.

2. Ogłoszenie następuje w sposób dostępny dla personelu placówki, w szczególności poprzez wywieszenie w miejscu ogłoszeń dla personelu lub poprzez przesłanie jej tekstu drogą elektroniczną.

3. Standardy Ochrony Małoletnich obowiązują we wszystkich placówkach wchodzących w skład PZSiPS w Legionowie.